Hvað vill Lilja Mósesdóttir með lífeyriskerfi þjóðarinnar ?

Nú eru pólitíkusar farnir að vinna að sínum framboðsmálum.  Samstaða hennar Lilju og félaga er að brjóta utan af sér eggjaskurnina og á leið inn á hinn pólitíska vígvöll.   Ég hef oft dáðst af baráttuhug hennar innan og utan ríkisstjórnar.  Nú fer í hönd tími „drotningarviðtala“ þar sem meðvirkir fréttamenn fá stjórnmálamenn í átakalítil viðtöl og krefja stjórnmálamanninn ekki um upplýsandi svör.  

Hér http://www.mbl.is/frettir/innlent/2012/02/07/lifeyrissjodir_eitrud_blanda  er Lilja Mósesdóttir í sínu drottningarviðtali og lætur gamminn geysa um lífeyrissjóðakerfið og almannatryggingakerfið. 

Þó svo Samstaða sé að skríða úr egginu þá á það ekki við Lilju sjálfa.  Hún hefur verið hluti af núverandi ríkisstjór, Norrænu velferðarstjórninni. 

Tryggingastofnun Ríkisins (TR) er gegnumstreymis tryggingakerfi og í upphafi borguðu launamenn ákveðinn hluta af launum sínum til TR gegn því að þeir ættu rétt á lífeyrir frá TR, yrðu þeir fyrir heilsutjóni,  yrðu öryrkjar  og  þegar þeir næðu eftirlaunaaldri,  þ.e. fengju Ellilífeyri.  Því er hér um að ræða réttindi sem fólk er að ávinna sér alla ævi eða fram að starfslokum.  Þeir sem fæddust fatlaðir fengu líka lífeyri frá TR og var það hugsað sem samtryggingaþáttur TR. 

Frá stofnun Tryggingastofnunar Ríkisins hafa ríkisstjórnir hvers tíma verið að grauta í reglum og réttindum fólks hjá TR.   Þrátt fyrir að hér hafi löngum setið hægrisinnaðar ríkisstjórnir þá hefur grunnlífeyririnn verið látinn ósnertur þó svo að allskonar skerðingar og launatengingar hafi itnað á öðrum lífeyrisgreiðslum.  Í öryrkjadóminum var um það fjallað að líta bæri á ákveðinn grunn lífeyri sem mannréttindi lífeyrisþegans.  Einnig eru grunnlífeyrisréttindi tryggð í alþjóðasamningum/sáttmálum sem Ísland er aðili að en virðir lítt. 

Eitt af afrekum þessarar ríkisstjórnar (Norrænu Velferðarstjórnarinnar) var að heimila skerðingu  grunnlífeyris alveg niður í 0.kr. 

Þegar ég les þetta viðtal við  Lilju Mósesdóttir þá rifjast upp fyrir mér að hún var hluti ríkisstjórnarinnar og er alveg jafn ábyrg fyrir þessari réttindaskerðingu lífeyrisþega og aðrir í ríkisstjórninni.Því er stór hópur lífeyrisþega sem fær í dag ekki neinn lífeyrir frá TR, þrátt fyrir að hafa greitt til TR frá stofnun TR.  ÞETTA ER RÁN og þeir sem stóðu að þessari réttindaskerðingu eru ræningjarnir. 

     (L M)  „Ég hef velt mikið fyrir mér lífeyriskerfinu í kjölfar hrunsins og komist að þeirri niðurstöðu að það sé eitruð blanda að vera með þessa vinnumarkaðssjóði sem fólk er skyldugt til að greiða í,“ segir Lilja Mósesdóttir þingmaður.                (Undirstrikanir eru mínar FS) 

Það kemur ekki nægilega fram hvað er átt við hér. Eitruð blanda. 

Það sem hefur farið verst með lífeyrisgreiðslur TR eru stjórnmálamenn sem hafa rænt fólk marglofuðum réttindum sínum.  Alþingi velur ráðherrann,  ráðherrann skipar stjórn TR sem vinnur svo undir hæl ráðherrans.  Ef lífeyrisþegi kærir svo ákvarðanir TR þá fer kæran til ÚRA (úrskurðarnefnd almannatrygginga) sem sami ráðherra skipar.   Þessu kerfi hefur diggilega verið viðhaldið í tíð Velferðarstjórnarinnar. 

Þessi ríkisstjórn skipaði svo nefnd til að endurskoða Lög um almannatryggingar,  sem m.a. TR starfar eftir. Það hafa ótal ríkisstjórnir gert en tryggja alltaf að við stjórnarskipti og jafnvel við ráðherraskipti þá er vinnu nefndarinnar ítt út af borðinu og byrjað upp á nýtt.  Með þessu hefur verið tryggt að engar breytingar yrðu gerðar.  

Velferðar-ráðuneytið hélt núverandi nefnd upptekinni við að skoða endalausa útreikninga, frá ráðuneytinu, um einhverjar tilfærslur innan kerfisins og allt út frá NÚLL-LAUSN.  þetta átti ekki að kosta neitt og væri tilfærsla frá einum lífeyrisþega til annars.  Nánast ekkert var rætt þar um breytingar á lögunum sjálfum.  Allir stjórnmálaflokkarnir áttu fulltrúa í þessari nefnd. 

Þarna átti t.d. að ræða skerðingareglur TR sem fela í sér að TR (ríkið)  skerðir greiðslur TR til lífeyrisþega ef lífeyrisþegi fær greiðslur frá sínum lífeyrissjóði.  Þannig hirðir ríkið mestallan ávinning launamanna af að greiða í lífeyrissjóð.  Lífeyrissjóðirnir áttu að koma sem viðbót við greiðslur TR til að bæta efnahag og lífsgæði lífeyrisþegans.    

ÞETTA ER RÁN, samkvæmt mínum skilningi. 

Mikið hefði verið gott að eiga VIRKAN BARÁTTUJAXL  innan ríkisstjórnarinnar sem hefði gefið sér tíma til að vinna að þessum málum.     Ég tel að svo hafi ekki verið. 

Víkjum aftur að orðum Lilju Mósesdóttur.

      „Almannatryggingakerfið þarf að geta borgað lífeyri sem dugar til framfærslu. Það kostar auðvitað skattgreiðendur“  

     „Ef þessir vinnumarkaðssjóðir lækka lífeyrisgreiðslur, þá er fólk neytt til að leita á náðir   hjálparsamtaka.“ 

     „Það er búið að hola almannakerfið, sem á að vera samtryggingarkerfi, alveg að innan,“ segir Lilja. 

Það hefði bætt stöðu lífeyrisþega mikið ef TR/Alþingi  hefði „leyft“ lífeyrisþegum að halda greiðslum lífeyrissjóðanna án þess að þær skertu TR greiðslurnar.   Það var hægt að ganga frá þessu með einföldum hætti, ef Velferðarstjórnin hefði fengist til þess og t.d. Lilja hefði barist fyrir því innan stjórnarinnar. 

   (L M)  „Mér dugar ekki eitthvert aukið sjóðsfélagalýðræði þegar peningarnir sem eru inni í þessum sjóðum eru ekkert bara þeirra eign, heldur líka eign ríkisins.“ 

   (L M)  „Þeir eru jafnframt með þessa samtryggingu sem felst í því að þeir lofa að tryggja sjóðsfélögum a.m.k. 56% af meðallaunum yfir starfsævina. Til þess að geta staðið við þetta hefur m.a. þurft styrk ríkisins við þessa sjóði. Styrkurinn hefur birst í því að skattur er ekki tekinn af iðgjaldagreiðslum áður en þær fara inn í sjóðinn, heldur á eftir.“ 

(Undirstrikanir eru mínar FS) 

Þetta eru ótrúleg viðhorf hjá Lilju hagfræðingi.  Það getur ekki talist styrkur að skattur sé tekinn af útgreiðslum úr lífeyrissjóðum, en ekki inngreiðslum.   Ætla má að greiddur lífeyrir lífeyrissjóðanna sé 70-80% tilkominn vegna fjármagnstekna og ætti því að skattleggjast samkvæmt því.  Það er ekki gert heldur eru útgreiðslur lífeyrissjóðanna skattlagður sem launatekjur, sem eru mun hærri skattur.  Ríkið tryggir sér auka tekjur með þessu fyrirkomulagi og fær tekjurnar þegar lífeyrirþeginn fær greiðslurnar og þarf þjónustuna sem lífeyrisgreiðslan og skatturinn eiga að standa undir. 

Ríkið á ekki neitt í almennu lífeyrissjóðunum vegna þessarar skattafrestunar. Skattafrestun er víðar en í þessu dæmi.   T.d.  má fresta sköttun söluhagnaðar í nokkur ár.  Lífeyrissjóðirnir eru alfarið eign launþeganna sem greiða í lífeyrissjóðina. 

   (L M)  „Það er ljóst að það þarf uppstokkun á lífeyrissjóðakerfinu, það er allt of stórt fyrir íslenskt efnahagslíf. Ef við ætlum að taka á skuldavanda heimilanna og væntanlegu gengisfalli við afnám gjaldeyrishafta, þá verðum við að taka á lífeyrisjóðakerfinu og stokka það upp. .“

(Undirstrikanir eru mínar FS) 

Nú þegar þjóðin er með áhyggjur af hve stór hluti fjár lífeyrissjóðanna hefur tapast í bankahruninu þá hefur Lilja áhyggjur af að lífeyrissjóðirnir séu of stórir fyrir íslenskt efnahagslíf og vill stokka upp lífeyrissjóðakerfið.   

   (L M)  „Almannatryggingakerfið þarf að geta borgað lífeyri sem dugar til framfærslu. Það kostar auðvitað skattgreiðendur, en í stað þess að hækka skatta, þá tökum við skattinn af þessum lífeyrissjóðum sem þeir hafa verið að sýsla með inni í fjárfestingarsjóðunum og tapað.“

(Undirstrikanir eru mínar FS) 

Hér fer að sjást til botns.   Lilja vill fara í kjölfar annarra ræningja og ræna, með sérsköttum, fé lífeyrissjóðanna til að laga stöðu almannatryggingakerfisins Í DAG og hugsa ekki neitt til framtíðarinnar.  Lífeyrissjóðakerfið er hugsað til að hver kynslóð fólks geti framfleitt sér og greitt fyrir þjónustu samfélagsins sem þeir þurfa síðar sem lífeyrisþegar.   

Það tókst illa að vernda lífeyrissjóðakerfið í bankahruninu.  Alþingismenn kepptust við að auka aðgengi fjárglæframanna að fé lífeyrissjóðakerfisins og þátt Alþingis þarf að skoða betur, tel ég. 

Verið var að vinna að því að lífeyrissjóðirnir fengju leyfi til að „lána“ t.d. fjármálagjörninga til fjármálafyrirtækja til skortsölu,  sem er bara veðmálastarfsemi. 

Sem betur fer þá var þetta ekki gert. Mér finnst þetta viðtal vond kynning á Lilju Mósesdóttur og hennar baráttumálum á fyrstu dögum Samstöðu í kosningabaráttu.  

Hvað Lilju varðar og lífeyrissjóðakerfið og almannatryggingar,  þá var mér brugðið við lestur viðtalsins og mér fannst Lilja tala að mikilli léttúð um þessi kerfi og mér finnst að hún beri enga virðingu fyrir því fólki sem hefur látið hluta launa sinna inn í lífeyrissjóðina.  Þetta er fólkið sem á lífeyrissjóðina sem Lilja talar um að hirða.   RÁN á RÁN ofan segi ég og mótmæli öllum slíkum hugmyndum.   

Frímann Sigurnýasson

Lífeyrissjóðir eitruð blanda